PİROTEKNİK MADDELERİN SATIŞI VE KULLANILMASINA DAİR KARAR
İlimizde bayram ve çeşitli açılışlarda, düğünlerde, özel günlerde ve kutlamalarda havai fişek diye tabir edilen, piroteknik maddelerin kullanımında önemli miktarda artış olduğu görülmektedir. Bu maddelerin satış ve kullanımına ilişkin usul ve esaslar mevzuatta açıkça belirlenmemiştir. Piroteknik maddelerin izinsiz ve usulüne aykırı kullanımı, güvenlik önlemlerinin alınmaması gibi nedenlerle can ve mal kayıplarına neden olmaktadır. Bu maddeler toplumsal olaylarda güvenlik güçlerimize karşıda da kullanılmaktadır. Çocuk ve gençler arasında oyun ve eğlence aracı olarak kullanılan maytap, çatapat, şerit halindeki kağıt kapsüller, oyuncak tabanca mantarları, mukavva kapsülleri, klorat ve fosfat karışımı ile üretilen oyuncak türü piroteknik maddeler kazalar yolu ile istenmeyen yaralanmalara neden olduğu gibi, bu maddelerin küçük çocuklar tarafından yutulması karaciğer yetmezliğine kadar giden ve çocuklarımızın hayatını kaybetmesine yol açan zehirlenmelere neden olabilmektedir. Ayrıca, bu maddelerin izinsiz, zamansız veya uygunsuz yerlerde kullanımından ötürü halkımızda korku, heyecan ve panik yaşanmakta, halkın can ve mal güvenliği tehlikeye girmektedir.
29 Eylül 1987 tarih ve 19589 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 87/12028 Karar Sayılı Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarına ilişkin Tüzüğün 2. maddesinde de tabir edildiği şekilde piroteknik maddeler;
a) Oyun ve eğlence aracı olan patlayıcı maddeler: İçinde taneli karabarut bulunan kurbağa ve böcek şeklindeki eğlence malzemesi, adi fırfır maytapları, çiçek yağmuru saçan maytaplar, ispanyol maytapları, şenlik mumları gibi klorat ve fosfor karışımı ile üretilen patlayıcı oyuncak malzemeleri, şerit halindeki kâğıt kapsüller, oyuncak tabanca mantarları, mukavva kapsülleri şeklinde ifade edilmiştir.
b) Şenlik ve işaret fişekler: El maytabı ve çanak maytabı gibi her türlü maytapları, şenlik, işaret, aydınlatma fişekleri, veri işaret fişekleri, havai fişekler, patlaklı ve yıldızlı roketler ve demir yollarında uyarı amacıyla kullanılan kestane fişekleri gibi her türlü fişekler ve roketleri, sinyal, gök yıldızlı ve kestaneli bombalar, renkli ve renksiz duman ve sis bombaları ile hakem bombası ve yer topları gibi her türlü proteknik bombalar, ateş çemberi, rozet güneşi, kayaş güneşi gibi her türlü döner mamuller, altın veya gümüş yağmuru, romen kandili, serpantin, mızrak, çin ateşi şeklinde ifade edilmiştir.
Halkımızın huzur ve güvenliğinin sağlanması amacıyla 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu’nun 11/c ve 66. maddelerinin verdiği yetkiye dayanarak,
Oyun ve eğlence aracı olan patlayıcı maddeler ile Şenlik ve işaret fişeklerinin üretimi, satışı, satın alınması, taşınması ve kullanılması konusunda aşağıda belirtilen yasaklama, sınırlama ve kısıtlamalar getirilmiştir.
1- Oyun ve eğlence aracı olan patlayıcı maddeler ile Şenlik ve işaret fişeklerinin satışını sadece piroteknik madde üreticileri, 1. grup perakende av bayileri ve 2. veya 3. grup piroteknik madde satış izni bulunanlar yapacaktır. Bunların dışında Bakkal, Market, Pastane, Kırtasiye, Oyuncakçı gibi işyerlerinde Oyun ve eğlence aracı olan patlayıcı maddeler ile Şenlik ve işaret fişeklerinin satışı yapılmayacaktır.
2- Oyun ve eğlence aracı olan patlayıcı maddeler ile Şenlik ve işaret fişeği diye tabir edilen piroteknik maddeleri ilimiz dahilinde üretmek veya işlemek isteyenler; 87/12028 karar sayılı tüzüğün 4, 5, 6 ve 7. maddelerine göre Valiliğimize müracaatta bulunarak sırasıyla Kuruluş Ön İzni, Kuruluş İzni ve İşletme İzni almak zorundadırlar.
3- Tüzüğün 91. ve 116. maddelerinde de belirtildiği üzere, piroteknik maddelerin brüt 5 kilogram üzerindeki tüm satış işlemlerinin, patlayıcı madde depolarından yapılması ve taşıma izin belgesi alınarak gideceği yere taşınması gerekmektedir.
4- Ancak, brüt 5 kilogramın altındaki piroteknik maddelerin gideceği yere taşınması için taşıma izin belgesi istenmeyecektir.
5- Oyun ve eğlence aracı olan patlayıcı maddelerin Bitlis il sınırları içerisinde 18 yaşından küçüklere satılması ve l8 yaşından küçüklerin bu maddeleri kullanması yasaktır.
6- 11.07.2002 tarih ve 24812 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Patlayıcı
Madde Ateşleyici Yeterlilik Belgesi Verilmesi Esas ve Usullerinin Belirlenmesi Hakkındaki Yönetmelik” hükümlerine istinaden “A Sınıfı” Patlayıcı Madde Ateşleyici Yeterlilik Belgesi bulunmayan şahıslara Şenlik ve işaret fişeklerinin satılması yasaktır.
7- “A Sınıfı” Patlayıcı Madde Ateşleyici Yeterlilik Belgesi bulunmayan şahısların Şenlik ve işaret fişeklerini kullanması yasaktır.
8- Şenlik ve işaret fişeklerinin, önceden müracaatla Valilik veya Kaymakamlıktan izin alınmadan kullanılması yasaktır.
9- 27601 sayılı “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” gereğince eğlence amacıyla patlayıcı, maytap, havai fişek ve benzeri şeyleri kullanmak, ateşlemek gibi benzeri faaliyetlerin,
a) Çok hassas kullanımların (yataklı hizmet veren sağlık kurumları, eğitim dönemlerinde yatılı eğitim kurumları, çocuk ve yaşlı bakım evleri gibi) bulunduğu alanlarda yapılması yasaktır.
“Çok hassas kullanımların bulunduğu alanlarda konser, gösteri, miting, festival gibi açık hava faaliyetlerinin 24:00-07:00 saatleri arasında yapılması yasaktır. …”
b) Hassas Kullanımlar (konut, yataklı hizmet veren konaklama tesisleri, eğitim kurumları, açık arazideki ve yerleşim alanı içindeki sessiz alanlar gibi) ile az hassas kullanımların (idari ve ticaret binaları, çocuk bahçeleri, oyun alanları ve spor tesisleri gibi) bulunduğu alanlarda eğlence maksadıyla patlayıcı, maytap, havai fişek ve benzeri şeyleri kullanmak, ateşlemek gibi benzeri faaliyetler ancak İl Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile belirlenecek alanlarda ve saatlerde, 14.8.1987 tarihli ve 87/12028 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzüğün 117. maddesine istinaden yerel mülki amirinden izin alınarak yapılabilir.
“Dini ve milli bayramlar ile yerel milli günler ve il genelinde yapılan festival gibi büyük kutlamalar dışında; eğlence maksadıyla patlayıcı maytap, havai fişek ve benzeri şeyleri kullanmak, ateşlemek gibi benzeri faaliyetler ancak İl Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile belirlenecek alanlarda ve saatlerde, 14.8.1987 tarihli ve 87/12028 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzüğün 117. maddesine istinaden yerel mülki amirinden izin alınarak yapılabilir. ”
c) Çok hassas kullanım alanları: Çok hassas kullanımların sınırlarından itibaren 250 metreyi içine alacak şekilde belirlenen alanı kapsayacaktır.
d) Hassas ve az hassas kullanımların bulunduğu alanlarda bu tür faaliyetlerden çevreye yayılan gürültü seviyesi Leq gürültü göstergesi cinsinden mevcut arka plan gürültü seviyesini 5 dBA’dan fazla aşmayacaktır.
10- Eğlence maksadıyla patlayıcı, maytap, havai fişek ve benzeri şeyleri kullanmak, ateşlemek gibi benzeri faaliyetlerin yapılacağı alanlar ile saatleri her yıl İl Mahalli Çevre Kurulu tarafından belirlenerek ilan edilecektir.
11- Şenlik ve işaret fişeklerinin kullanılacağı yer veya kullanılacak miktar göz önünde bulundurularak, mülki amirliklerce gerekli görülen hallerde, yeteri kadar yangın tüpü, yangın kovaları ve yeterince kum ile ambulans ve itfaiyenin bulundurulması sağlanacaktır.
12- Şenlik ve işaret fişeklerinin kullanılacağı alana görevliler haricindekilerin girmesini engelleyecek şekilde şerit veya bariyer ile tecrit önlemleri alınacaktır.
13- Şenlik ve işaret fişeklerinin ateşleme işini yapacak olanların ayırt edilmelerini kolaylaştıracak koruyucu gözlük takmaları, reflektörlü ikaz yeleği ve başlık giymeleri sağlanacaktır.
14- Kullanılacak Piroteknik maddelerin devrilmemesi için sabitlenmesi veya desteklenmesi sağlanacaktır.
15- Piroteknik maddelerin kullanılacağı alanda özellikle yanık tedavi malzemeleri içeren ilk yardım çantası hazır bulundurulacaktır.
16- Yangın çıkma ihtimalinin yüksek olduğu, özellikle ormanlık alanların çevresinde ve yakınlarında havai fişek atımına müsaade edilmeyecektir.
17- Gerek havai fişeklerden ve gerekse oyun ve eğlence aracı olan patlayıcı maddelerden üretim, depolama, satış, ithal, taşıma veya kullanma işlemleri esnasında bozuk oldukları anlaşılanlar veya üretim yerlerinde, satış yerlerinde veya depolarında yapılan denetim veya kontrollerde bozuk oldukları veya tehlike arz ettikleri belirlenenler 19.09.l989 tarih ve 20287 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Patlayıcı Maddelerin Yok Edilme Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik” hükümlerine göre imha edilecektir.
18- Yukarıda maddeler halinde belirtilen yasak ve sınırlamalara uymayanlar hakkında, suçun nevine göre 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 170, 174, 183 ve 194. maddesi, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 32 ve 36. maddesi, 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu’nun 66. maddesi ve 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 20. maddesinin (h) bendi uyarınca gerekli adli ve idari işlemler yapılacaktır.
19- İzinsiz olarak havai fişek kullanımlarında yasal işlem yapılırken, havai fişeklerin nereden temin edildiği araştırılacak, havai fişekleri izinsiz olarak kullananlarla birlikte usulsüz olarak satışını yapanlar hakkında da cezai işlem uygulanacaktır.
20- Proteknik maddeleri yetkisiz olarak bulunduran ve satışını yapan iş yerleri (Bakkal, Market, Pastane, Kırtasiye, Oyuncakçı, Hırdavatçı vb.) belirlenerek adli makamlardan alınacak arama kararı ile gerekli yasal işlem yapılacaktır.
21- Bu tebliğ yayımlandığı tarihten itibaren yürürlüğe girer. Yayım tüm ilgililere, Bitlis İli ve diğer İlçelerde bulunanlara ilan ve tebliğ yerine geçer.
22- Bu kararı Bitlis Valisi yürütür.
Tebliğ olunur.
